METODOLOGIA ODKRYĆ W NAUKACH
PRZYRODNICZYCH I ŚCISŁYCH
WIZJA ASTRONOMII PLASTYCZNEJ
6.1. TEORIA AKCELERACJI A HISTORIA NAUKI
Tak jak reintegracja jest ekspresją memu, tak akceleracja ekspresją paradygmatu.
To wszystko występuje w historii nauki. Teoria akceleracji dostarcza wiedzy z tej dziedziny. A więc takie pojęcia, jak mem, paradygmat, reintegracja, werbalizacja, archetypy, proces inkubacyjny, wgląd, olśnienie, hiper-teoria, osobliwość, kontinuum redukcjonistyczne (ciąg nauk od matematyki, fizyki, przez astronomię, biologię, do humanistyki), ery rozwojowe, objaw twórczy, twórczość uzupełniająca itd. stanowią bazę teoretyczną dla np. historii nauk przyrodniczych i ścisłych.
Co więcej, podstawą jej (jednak jedynie jako wstęp i postawienie problemu, bez „ciągu dalszego” w formie uchwytnych rozwiązań koncepcyjnych) może być cała psychologia kosmiczna, wprowadzenie do teorii akceleracji, będąc jednak jedynie jej zaczątkiem, gdyż nie dysponuje ona wiedzą merytoryczną, występującą w historii nauk przyrodniczych i ścisłych.
Cały powyższy wywód i koncepcja opiera się, zgodnie z powyższym, na oczywistym i prostym fakcie, że historia nauki korzysta z biografii uczonych, które są jej niejako atomami. Dlaczego więc nie wykorzystać tu całej wiedzy z teorii biografii?
Jest tu jednak pewien problem.
6.2. TEORIA AKCELERACJI A TEORIA PSYCHOBIOGRAFII
Teoria biografii jest cenną wiedzą wnoszącą wkład do akceleracjologii i historii nauki. Jednak teoria psychobiografii ma pewne cechy różnicujące ją od teorii akceleracji. O co tu chodzi?
Po pierwsze, teoria psychobiografii jako dziedzina psychologii, zgodnie z powyższym, nie zawiera w sobie teorii i modeli wyjaśniających dokonania. Polega ona zwykle na literackich analizach wyjaśnień niektórych wydarzeń np. z życia znanych ludzi (a więc np. czy Szekspir był schizoidem, dlaczego van Gogh obciął sobie ucho, czy Eichmann był psychopatą, Chrystus cierpiał na paranoję a Lenin miał kochanki). Teoria akceleracji zaś taką wiedzą dysponuje.
Teoria psychobiografii jest częścią psychologii, a nie nauk przyrodniczych. Opiera się ona wprost na teoriach osobowości oraz psychoanalizie, czego w teorii akceleracji nie ma – ta więc jest częścią nauk przyrodniczych i ścisłych. Ta ostatnia kwestia łączy się z jeszcze innym zjawiskiem.
Teoria psychobiografii bowiem jest wiedzą związaną z etyką, opisuje rozterki i porywy emocjonalne oraz motywacje uczuciowe analizowanych postaci. Ta wiedza z trudem podlega metodom ilościowym i matematyce (czasem od nich się odcina, chyba że jest to analiza psychologii pracy, ta z kolei ma postać formalistyczną i nieco mechaniczną). Tymczasem treścią teorii akceleracji są dokonania i osiągnięcia ludzkie, wynik twórczości i konkretne odkrycia. To wszystko wręcz można przełożyć na mierzalne ilościowe punkty – jest zatem wiedzą naukową i ścisłą. Po prostu w teorii akceleracji na inny obszar życia jest kierowana uwaga niż w teorii psychobiografii.
Psychobiografowie zarzucają historykom (a więc pośrednio i teorii akceleracji), że nie znają „fachowej” psychologii, teorii osobowości i psychoanalizy. Tymczasem te ostatnie są oderwane od świata i nie pozwalają zrozumieć w pełni pewnych osiągnięć naukowych.
Powyższy rysunek autora przedstawia jedno z wyzwań, idei i celów świata – eksplorację kosmosu. Tu widać obiekty planetoidalne w układzie gwiazdy Beta Pictoris, wokół której, jako jednej z pierwszych, zaobserwowano dysk protoplanetarny, oraz obecność człowieka.
Inspekcja – obiekty dysku protoplanetarnego gwiazdy Beta Pictoris
Materiały źródłowe:
W. M. Runyan, „Historie życia a psychobiografia. Badania teorii i metody”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
Tagi: beta pictoris, akceleracja, egzoksiężyce
